MAKARY GÓRZYŃSKI

Biogram

P o c z ą t k i


Urodziłem się w 1988 roku w Warszawie, jednak dzieciństwo i wczesną młodość spędziłem
w Turku, w ziemi kaliskiej. Tutaj zaczęła się moja trwająca do dziś przygoda z architekturą, zabytkami, humanistyką. Jestem absolwentem Zespołu Szkół Ogólnokształcących im. T. Kościuszki w Turku (matura 2007). W latach 2006-2009 prowadziłem spotkania literackie działającego przy Miejskiej i Powiatowej Bibliotece Publicznej Klubu Wędrownych Poetów miasta Turku„Włóczypióro”, jednocześnie redagując pismo artystyczne o tej samej nazwie. W czasie nauki w turkowskich szkołach rozwinęły się towarzyszące mi do dziś zainteresowania architekturą i historią, owocujące sformułowaniem realizowanego w latach 2006-2011 projektu badawczego „Zabytki miasta Turku
i powiatu tureckiego”. Jego celem stała się popularnonaukowa prezentacja architektury miasta
i okolic w formie książkowej  (patrz “Bibliografia”). Zamiłowanie do architektury XIX i XX wieku rozbudziło się we mnie na dobre wraz ze współpracą z Ryszardem Mączewskim, założycielem portalu „Architektura przedwojennej Warszawy” (www.warszawa1939.pl). Koncepcja największego warszawskiego portalu o dawnej architekturze miasta stała się także inspiracją dla autorskiego projektu, poświęconego kulturze materialnej  Turku – Atlasu Miejskiego (www.atlasturek.pl).


W y k s z t a ł c e n i e   a k a d e m i c k i e


W roku 2007 jako laureat XXX. Olimpiady Artystycznej (sekcja plastyki, 2006) rozpocząłem studia licencjackie w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, zakończone w 2010 roku obroną pracy licencjackiej o historii i architekturze zespołu pałacowego hrabiów Kreutzów
w Kościelcu Kolskim (pod kierunkiem prof. Waldemara Baraniewskiego). Profesjonalną edukację akademicką z zakresu historii sztuki kontynuowałem w latach 2010-2012, również w warszawskim Instytucie. Studia magisterskie zakończyłem pomyślną obroną pracy dotyczącej relacji między architekturą dziewiętnastowiecznego ratusza kaliskiego z 1890 roku a procesami modernizacyjnymi i politycznymi w Kaliszu i zaborze rosyjskim przełomu XIX-XX wieku (pod kierunkiem prof. Waldemara Baraniewskiego). W okresie studiów działałem w Kole Popularyzatorów Architektury Stolicy „PASAŻ”, biorąc udział w projekcie badawczym Berlin-Warszawa, którego owocem była min. wystawa zestawiająca szereg problemów historii, architektury i urbanistyki obu miast od wieku XIX do współczesności (jesień 2010, gmach starej Biblioteki UW w Warszawie).


W latach 2013-2019 pod opieką prof. Barbary Arciszewskiej (HIS UW) zrealizowałem projekt badawczy “Architektura I urbanistyka Kalisza przełomu XIX/XX wieku w kontekście procesów nowoczesności. Społeczeństwo, miasto, przyszłość”, kończąc dysertację w roku 2018. Pracę doktorską obroniłem 4 grudnia 2019 roku.

S t o w a r z y s z e n i a


W roku 2011 rozpocząłem poświęcone problemom historii architektury studia w stowarzyszeniu naukowym Collegium Invisibile, stanowiącym jedną z wiodących platform wymiany wiedzy pośród wyróżniających się młodych naukowców w Polsce. W roku akademickim 2011-2012 pracowałem w ramach Collegium wraz z Tutorką, prof. Barbarą Arciszewską (IHS-UW) nad zagadnieniami związanymi z procesami badania architektury nowoczesnej i postawami metodologicznymi w historii architektury.  Po rocznym urlopie naukowym w roku 2013-2014 prowadziłem współpracę z prof. Agnieszką Zabłocką-Kos (IHS-UWr.), studiując wybrane problemy badawcze architektury nowoczesnej, min. kwestię badań przestrzeni publicznej, realiów pracy architekta, historiografii modernizmu. W roku 2015-16 byłem koordynatorem programu tutorialnego. W roku 2016 uzyskałem status absolwenta Collegium Invisibile.


Badania nad architekturą I sztuką Kalisza stały się dobrą okazją do wymiany doświadczeń między historykami I wspólnych działań. W 2011 roku zostałem członkiem Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, organizacji tworzącej niegdyś podstawy akademickiego Kalisza, obecnie zaś skupiającym min. historyków sztuki miasta, organizujących wymianę metod i pomysłów badawczych w Pracowni Historii Sztuki i Kultury Artystycznej (pod kierunkiem dr Iwony Barańskiej).


Od 2014 roku jestem również członkiem Stowarzyszenia Historyków Sztuki a w latach 2014-2018 byłem członkiem Society of Architectural Historians.


P o p u l a r y z a c j a


Oprócz działalności naukowej jestem autorem i współautorem szeregu projektów turystycznych i popularnonaukowych, dotyczących między innymi zabytków Turku i okolic. Współpracowałem min. ze Starostwem Powiatowym w Turku („Szlak Sakralny Powiatu Tureckiego”), Lokalną Grupą Działania „Tur” (przewodnik turystyczny „Ziemia Tura”), Miejską i Powiatową Biblioteką Publiczną w Turku, placówkami muzealnymi (Muzeum Pałacu w Wilanowie, Muzeum Miasta Turku im. J. Mehoffera), redakcjami pism dotyczących historii, kultury i zabytków („Kronika Wielkopolski”, „Spotkania z Zabytkami”, „Turystyka Kulturowa”), jak i portalami informacyjnymi
i prasą („Echo Turku”, „Obserwator”).


O b e c n i e


Od 2019 roku ponownie jestem wykładowcą akademickim w Społecznej Akademii Nauk, gdzie pracuję ze studentkami I studentami kierunku architektura i urbanistyka. Prowadzę również samodzielną działalność badawczą jako wykładowca, autor tekstów naukowych I osoba prowadząca kwerendy archiwalne. Działam w Kaliskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk, gdzie zainicjowałem w 2020 roku prace nad “Słownikiem architektów, budowniczych I planistów Kalisza”.


Od marca 2021 pracuję jako adiunkt badawczy w Ośrodku Badań Regionalnych Akademii Kaliskiej im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu, kierowanym przez prof. Krzysztofa Walczaka. Do realizowanych w Ośrodku projektów należą nowe pozycje wydawnicze o architekturze I urbanistyce Kalisza XIX-XX wieku, organizacja konferencji naukwych oraz prace badawcze nad dziejami urbanistyki w Królestwie Polskim XIX-XX wieku (zob. niżej). Od 2023 roku działamy jako Uniwersytet Kaliski I Instytut Interdyscyplinarnych Badań Historycznych - nowatorska placówka naukowa.


Pola badawcze


Główne zainteresowania naukowe: metodologia historii sztuki, architektura XIX-XX wieku w Europie I Ameryce Północnej w świetle procesów społecznych, urbanistyka jako polityka, problematyka miejskiej kultury architektonicznej doby industrialnej I metodologii badań nad architekturą I urbanistyką,  studia regionalne nad zabytkami i ich ochroną, urbanistyka I planowanie przestrzenne.


Projekty badawcze:


- “Zabytki miasta Turku i powiatu tureckiego”, projekt autorski, realizowany społecznie; historia architektury w Turku i powiecie tureckim: miasta, dwory i pałace, budowle sakralne (2006-2011, publikacje monograficzno-katalogowe 2009 i 2013/2014);

 

- Historia i architektura zespołu pałacowego w Kościelcu Kolskim z końca XIX wieku (2010-2011), projekt badawczy pracy licencjackiej w IHS-UW, rozwinięty w 2013 roku do formy monografii albumowej zespołu kościeleckiego (wyd. 2019);


- Studium nad problem historyzmu w polskiej historii architektury w drugiej połowie XX wieku - praca będąca efektem tutorialu w Collegium Invisibile (2011-2012);


- Architektura I urbanistyka Kalisza przełomu XIX-XX wieku w kontekście procesów nowoczesności - projekt doktorski (2013-2018)


- Królestwo Polskie I jego papierowe metropolie: wstępne, autorskie rozpoznanie badawcze dotyczące urbanistyki I planowania przestrzennego w zaborze rosyjskim

przełomu XIX-XX wieku (2016-2018)


- Wielkie plany w małym mieście - projekt o przemianach urbanistycznych I projektach rozwoju Turku w kontekście polskich zmagań z modernizacją w XX wieku, dofinansowany przez Marszałka Województwa Wielkopolskiego (2019). W roku 2022 monografia naukowa - efekt projektu - zostanie wydana przez Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.


- Słownik architektów, budowniczych I planistów Kalisza (2020-). Wydanie - 2023.


- Planowanie przestrzenne w Królestwie Polskim ok. 1900 - grant NCN Miniatura 5,

2022, planowane opracowanie wyników w postaci książki - 2023.


Architektura jest historią codzienności

MakaryGorzynski

makarygorzynski@gmail.com

Aktualna lista publikacji: